Marea

De afgelopen tijd waarin corona zo all over the place was, bracht voor mij de vraag ‘wat is de waarheid?’. Zoveel verschillende meningen en verschillende perspectieven. Hoe meer ik hoorde, las, keek hoe prangender die vraag leek. Het maakt ook de vraag wakker ‘waar kan ik op vertrouwen?’.

Voor mij is dat te vinden, heel dicht bij mij, in mij, in mijn gevoelde ervaring. De waarheid van bij mij van binnen. Hoe is het nu? Wat leeft er in mij? Wat is mijn ervaring?. Daar veert iets in mij op.

Dat is een van de redenen waarom ik houd van Rebalancing. Daarin is veel ruimte voor deze vorm van waarheid. In het zelfonderzoek, in je lichaam de waarheid laten uiten als je wordt aangeraakt.

Met mensen zijn die allemaal hun eigen waarheid laten zien en horen stelt me gerust. Ik ontspan ervan. Wat die waarheid ook is. Ik  voel veel aan van de beleving van anderen en het heeft me lang verward om het wel te voelen en er niets over te horen. Het niet bevestigd te krijgen. Daardoor werd het een reflex om me dan ook maar stil te houden. Mijn waarheid ook binnen te houden.

Het blijft oefenen om daarin eerlijk te zijn naar mezelf. Mijn waarheid toe te laten. De impuls vanuit mijn onderbuik toe te staan. Dat die via mijn middenrif, mijn zonnevlecht, naar mijn borst gaat, mijn hart passeert, richting mijn keel gaat en er via mijn mond uit komt. De impuls volgt simpelweg ‘the avenue of expression’. Het hoeft ook niet altijd expressie met woorden te zijn. Het kan expressie zijn in beweging, in in mijn benen komen, me verwijderen van iets of er juist heen gaan, in tranen die stromen. Als die impuls mag wat doe ik dan? Wat is de waarheid? Hoe wil mijn lichaam bewegen? Wil ik iets laten horen in klank of geluid?

Die vorm van waarheid kost geen energie. Het is een impuls die gaat.

Door daarin te voelen en te ontdekken, komen er ook allerlei manieren tevoorschijn waarop ik die impuls kan veranderen, remmen of stoppen. Omdat ik bang ben voor wat mijn waarheid teweeg brengt bij de ander. Dat er afwijzing is, uitlachen, geweld. Iets dat ik eerder heb ervaren als iets heel pijnlijks. Voor mij is de respons die ik krijg een belangrijk ‘ding’ bij mijn waarheid uiten. Iets in mij wil in ieder geval een reactie krijgen en bij voorkeur een liefdevolle, bevestigende. Mijn angst voor allerlei vormen van afkeur of genegeerd worden proberen te beïnvloeden hoe mijn waarheid naar buiten komt.

Ik kan mijn middenrif aanspannen en daarmee de impuls daaronder houden. Mijn adem stoppen of heel klein maken. Ervoor zorgen dat het in mijn buik blijft. Ik kan mijn hart uitschakelen, koud worden, verharden… en daarmee doen liefde en compassie minder mee. Ik kan mijn kaken aanspannen, mijn tanden op elkaar houden om mijn waarheid binnen te houden. En als de woorden uit mijn mond komen, kan ik ze aanpassen aan wat ik denk dat welkom is bij de ander.

Allerlei manieren om te knutselen aan mijn waarheid. Het vraagt om bewustzijn om dat te zien, te blijven ademen en de waarheid van dat moment te laten stromen.

Deze vorm van eerlijkheid of waarheid, de waarheid nu bij mij van binnen, staat op zichzelf. Ik hoef niks met de waarheid van een ander en een ander niets met die van mij. Het is geen opdracht. Het staat op eigen benen. Los. In op deze manier waarheid naar buiten laten komen zit geen strijd, macht, competitie. Het zet je recht. Autonoom. Het zet je los van alles dat je doet om ergens iets voor elkaar te krijgen van een ander. Die eerlijkheid en waarheid hebben alles te maken met voelen, een vraag stellen en met naar buiten laten komen. In plaats van dempen, inhouden, slikken. Je krijgt zicht op ‘oh dit gebeurt er’, dit doe ik. Het wordt helder, zichtbaar, voelbaar.

Eerlijkheid en waarheid op die manier communiceren geeft mij heel veel ruimte. Er zijn zoveel verschillende smaken van ervaringen, belevingen. Het is zo fijn om daar met elkaar van te proeven. We hebben elkaar daar in nodig om al die verschillende aspecten in elkaar aan te raken. Op onszelf zijn we beperkt, zijn we geneigd hetzelfde te herhalen. Met anderen opent het mogelijkheden, compassie, begrip.

Ik geloof dat niet-waarheid spanning maakt, stolt, inpakt, verpakt.

Waarheid ontspant, stroomt, plakt niet.

Wat mij betreft: lang leve de waarheid vanuit je gevoelde ervaring. Niet vanuit wat je weet, vanuit kennis vanuit je hoofd. Heel veel kennis, waarvan we denken dat we die uit boeken moeten halen, kan zomaar tot je komen vanuit deze vorm van waarheid. Via de gevoelde ervaring van jou, van mij, van anderen. Door elkaar te horen, die in jezelf te ontdekken, ontsluit die wijsheid zich, gaat dat open.

The truth is already there

You have not to invent it

You have to discover it

Iedereen heeft hem/het/haar: de innerlijke criticus. Een structuur die je zelf vorm hebt gegeven in de hoop dat dat je zou beschermen tegen afkeuring, pijn of eenzaamheid. Ik zeg ‘in de hoop’ omdat dat helaas niet is gelukt. Deze structuur is er juist de oorzaak van dat je je schaamt, dat je je zorgen maakt, dat je je depressief of uitgeput voelt en dat het je ontbreekt aan eigenwaarde. Het zet je vast in een soort hokje waarvan het lijkt dat je daar niet uit kunt. Het zet je gevangen, het kost je energie. Het is een structuur waardoor het stromen van jouw levensenergie, jouw genot, jouw vreugde gedempt wordt.

Er is gelukkig ook heel goed nieuws. Je kunt er iets aan doen. Door erover te lezen of te horen ga je deze structuur herkennen. Herkennen (horen, zien, voelen) in jezelf en je gaat hem ook herkennen bij anderen. Oog hebben voor de signalen van je lichaam helpt daar ontzettend bij. Daarmee ga je ontdekken hoe hij in jou leeft. In welke situaties is ie vooral actief? Hoe voelt dat? Je kunt het landschap van jouw zelfkritiek in kaart brengen. Als je gaat zien hoe de criticus in jou werkt, vallen er heel veel kwartjes. Een grote AHA. Oh zo zit dat. Daarom voel ik me dan zo. Dat gebeurt er. Daarmee kun je weer de touwtjes in handen krijgen van hoe je het écht graag wilt in je leven. Als je ziet wat je doet, kun je doen wat je wilt. Als je je steeds bewuster wordt van wat er gebeurt, kun je het uiteindelijk zo beïnvloeden dat het steeds minder vat op je krijgt.

In dit spontane audiofragment vertel ik er meer over.

Bij loslaten popt de recente dood van mijn ouders op. Dood gaan lijkt me het ultieme loslaten. Ziekte, een lichaam dat stopt met doen wat het lang onopgemerkt heeft gedaan. Dat is loslaten.

Bij loslaten geef ik mijn ideeën, concepten, verwachtingen op over hoe het leven had moeten zijn, hoe iets had moeten zijn. Ik stop met me verzetten tegen wat er simpelweg al is. Geef me over aan, accepteer hoe het is.
Loslaten is ook ontspanning. Opluchting. Er ontstaat ruimte bij. Ik ga er als vanzelf bij uitademen, zuchten. Mijn lichaam zakt in de richting van de aarde.

Het opent de deur naar nieuwe mogelijkheden. Mogelijkheden die ik niet vantevoren kan bedenken. Het is verrassend, spannend, vreugdevol. Het is me overgeven aan iets groter is dan ‘IK’. Iets haar gang laten gaan, me er niet mee bemoeien.

Het voelt alsof rouw verbonden is met loslaten. Ik zie veranderingen in mijn leven voor me. Mijn scheiding, veranderen van werk, het opgroeien van mijn kinderen, ziekte en dood.

Bij controle voel ik strakheid, mijn lichaam spant aan, zet vast. Ik hoor ‘dit is de manier waarop dit moet, er is geen andere optie’. Stijfkoppigheid, halsstarrigheid horen erbij. Controle is rigiditeit. Er is geen ruimte voor andere mogelijkheden, voor andere meningen. Ik ken het in vele smaken. In een soort dictatorschap: my way or the highway. En in manier die minder zichtbaar is: me aanpassen aan de mensen in mijn omgeving. Controleren wat anderen van me zien. Het is berekenend, calculerend. Als ……. dan ……….. Het is bedoeld om ongewenste reacties (afkeur, afwijzing, uitgelachen worden) te voorkomen.

Mijn keel is een belangrijke schakel voor controle. Ik kan het daar dicht maken, geen toestemming geven voor uiten, voor expressie. Mijn adem is er ook belangrijk bij. Die stokt even en wordt oppervlakkig.

Regels zijn ook belangrijk bij controle. Ik zie de controles van de treinconducteur voor me, van de Belastingdienst of vroeger op school ‘heb jij je huiswerk wel gemaakt?’. Mijn vader die mijn schoolprestaties probeerde te controleren door een donderpreek als mijn rapport niet naar zijn zin was.Controle heeft te maken met angst. Bang zijn voor wat er gebeurt als ik de controle loslaat. Controle trapt op de rem als er iets spannends of onverwachts gebeurt. Als er iets gebeurt dat me bang maakt. Bang voor pijn in welke vorm dan ook.

Als ik denk aan hele barbaarse impulsen zoals ‘ik kan je wel vermoorden’, ‘ik wil met je vrijen! nu! of je wil of niet!’ ervaar ik controle als iets fijns. Laten we die in hemelsnaam beheersen.

Controle lijkt zekerheid te geven, veiligheid.

Het is doodvermoeiend. Ik moet er iets voor doen. Het is hard werken om alles in de gaten te moeten houden, mijn best te doen alles te laten gaan zoals ik het wil. Mijn hoofd speelt er een belangrijke rol in. Die beoordeelt razendsnel wat er moet gebeuren.

Controle is weloverwogen, weldoordacht, berekenend. Spontaniteit en controle gaan niet samen.

‘Ze willen me niet.
Ga nou maar weg.
Je bent niet welkom.
Wat ik ook doe, ik ga dat nooit voor elkaar krijgen.
Ik kap ermee.
Het heeft geen zin.’

Deze interne boodschappen voelen als scherpe dolksteken. Ik herken de meedogenloosheid van mijn  innerlijke criticus. En tegelijkertijd voel ik snijdende pijn en een diep verdriet.

Het is niet de eerste keer dat dit gebeurt. Dat mensen in de opleiding waar ik docent ben, kiezen bij wie ze sessies willen volgen en dat de keus, de voorkeur van het grootste deel van de groep niet uit gaat naar mij. Terwijl die plek, dat werk het vlammetje van mijn levensenergie aanwakkert. In dit werk, op deze plek komt alles waar ik waarde aan hecht samen. Er is veel ruimte voor mijn hart, mijn gevoeligheid. Verder hebben liefde en waarheid het aandeel dat ze verdienen. Het voelt alsof geen voorkeur hebben en dit werk niet samen kunnen gaan.

Ik voel dat ik wil onderzoeken in wat er gebeurt. Het keert steeds terug. Het voelt als steeds weer tegen hetzelfde aan botsen. En ik weet dat er altijd iets te ontdekken valt waardoor het kan veranderen.

In een sessie met voice dialogue begin ik met contact maken met mezelf nu. En van daaruit met mijn innerlijke criticus. Hoe hij (het voelt voor mij als een hij) voelt.
Waar bevindt hij zich ten opzichte van mij?
Hoe klinkt hij?
Wat wil hij?
Ik verplaats me naar de plek van mijn innerlijke criticus. Voel hoe ik me daar voel en geef daar woorden aan.
‘Ik ben streng, voel me stug, strak. Toren boven Manja uit. Ik wil haar inkaderen. Zodat er geen onverwachte dingen gebeuren. Ik houd niet van te veel energie. Van uitspattingen. Ik ben heel alert. Houd Manja nauwlettend in de gaten. En haar omgeving ook. Ik ben gefocust op de reactie van haar omgeving op wat ze doet. Straf alles van haar af dat niet ‘goed’ lijkt te worden ontvangen bij anderen.

Daar verandert de sfeer en is contact met een hele kleine Manja. Zij is vlak achter de criticus. Met zijn grote, imposante verschijning beschermt hij het kleine wurmpje achter zich.
Op die positie van de kleine Manja voelt het in elkaar gedoken. Opgerold. En ze is vastbesloten zich niet te openen. ‘Ik ga het niet doen. Je krijgt me niet.’
Op die plek voel ik me ontzettend alleen. Komt er een diepe kreet en tranen. Tussen twee werelden in en van beide voel ik geen support.
Er popt een herinnerIng op aan een andere sessie waarin de Rebalancer zei: ‘Je bent rond en zacht en diep van binnen zit iets stugs. Iets straks. Rigiditeit. Leer dat deel van jou kennen.’
Dit voelt als dat deel.
Dan komen er vraagtekens. ‘Ja maar wacht eens even. Ik ben hier wel. Ik leef. Dat is niet voor niks.’ Langzaam kom ik wat uit mijn opgeroldheid. Mijn lichaam richt zich wat op.
Ik voel de sfeer van waar ik vandaan kom. Daar zijn geen woorden. Het is een sfeer. Geest. Licht. Nu voel ik support. Aanmoediging vanuit die sfeer. Een ‘Toe maar’.
Ik word me bewust van mijn hartgebied. Zachte, stevige pulsaties. De ruimte daar. Golven die zich uitbreiden naar buiten. Dat kom ik hier brengen.
In de gewone wereld, aan de andere kant, voelde ik me daarin niet ontvangen. Niet welkom. Oef. Au. Pijn. Deze kleine kan niet anders dan open en gevoelig zijn. Geen andere tools.
Daar verschijnt de criticus met manieren om de pijn te voorkomen. Inhouden. Sluiten. Scannen. Voorspellen. Vergelijken. Stil worden. Verklaren. Wetmatigheden zoeken en vinden.

Met mijn begeleider keer ik terug naar Manja nu. Door wat ik heb gehoord en gevoeld ervaar ik de criticus nu anders. Meer als een beschermer en dat maakt het zachter. Ik realiseer me ook dat ik niet meer dat kleine wurmpje ben. Ik, Manja nu, overleeft het als ze en als wat er in haar hart pulseert niet wordt ontvangen. Ze heeft eigen grond. Een onverwoestbaar midden. Stevigheid. Bewustzijn. Ze heeft meer tools tot haar beschikking dan het kleine wurmpje.
En daarmee is de bescherming van de criticus niet nodig. Hij is kleiner geworden en milder.

Ik voel een pril begin van mijn stroom de wereld in laten gaan. Ongecensureerd. Me niet meer terughouden of verstoppen. Mezelf toestaan om de passende woorden te vinden.
De angst die daarbij komt kijken is bevroren opwinding en dat ijs is aan het smelten.

‘Nou kom op, Max, nog maar een heel klein stukje en dan ben je over de drempel.’ Al een tijd probeer ik onze hond Max ín het huis en naar de tuin van de vrienden waar we op bezoek gaan te krijgen. Mijn geduld raakt op. Ik wil buiten aan de thee met iets lekkers. Bijpraten met mijn vrienden. Ik geef een ruk aan de riem voor die laatste centimeters en en zie dat Max terugdeinst. Shit, dit heeft geen zin. Met een aaah verzacht er iets in me. Hoe kan ik hem geruststellen? Hoe durft hij te geloven dat er geen gevaar is? Dat hij veilig is.